WOLNE RODNIKI, STRES ANTYOKSYDACYJNY I PRZECIWUTLENIACZE
Według definicji, wolnym rodnikiem nazywamy atom lub cząsteczkę mającą na orbitalu walencyjnym jeden lub więcej niesparowanych elektronów.
Każdy atom tlenu powinien posiadać na swojej ostatniej orbicie parzystą liczbę elektronów. Czasami jednak zdarza się, że elektron nie ma pary, co skutkuje zaburzeniem równowagi i sprawia, że atom ten zaczyna poszukiwać brakującego elektronu, odbierając tym samym elektrony innym atomom tlenowym. W taki sposób dochodzi do powstawania kolejnych niekompletnych atomów tlenu, czyli tzw. wolnych rodników.
Wolne rodniki powstają w organizmie człowieka podczas reakcji enzymatycznych, zakażeń bakteryjnych lub wirusowych, w procesie oddychania, a także autooksydacji lipidów. Liczne produkty pochodzenia roślinnego, w tym owoce i warzywa, wykazują właściwości przeciwutleniające, które polegają na zdolności neutralizowania RFT, czyli reaktywnych form tlenu (wolne rodniki oraz tlen singletowy i nadtlenek wodoru).
Należy zaznaczyć, że wolne rodniki w rozsądnej ilości są potrzebne naszemu organizmowi (szczególnie systemowi odpornościowemu). A zatem, jeżeli równowaga między wolnymi rodnikami a antyoksydantami (przeciwutleniaczami) jest zachowana, nie mamy się czym martwić. Jednak nadmiar wolnych rodników wywołuje stres oksydacyjny, czyli stan braku równowagi pomiędzy działaniem RFT a zdolnością do ich szybkiej neutralizacji, co z kolei prowadzi do licznych powikłań zdrowotnych, przyspieszenia procesu starzenia czy wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwór. Do czynników powodujących szybki wzrost wolnych rodników w organizmie zaliczamy m.in. częste spożywanie potraw wędzonych i grillowanych, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu i leków, życie w ciągłym stresie, zbyt mało odpoczynku czy przebywanie w zanieczyszczonym środowisku.
Związki o właściwościach antyoksydacyjnych
Antyoksydacyjne właściwości posiadają związki zawierające grupę -OH, która redukuje wolne rodniki. Bogate ich źródło stanowi żywność pochodzenia roślinnego. Do przeciwutleniaczy należą związki, takie jak: polifenole (kwasy fenolowe i obszerna grupa flawonoidów oraz stilbeny i lignany), witaminy – A, C i tokoferole, karotenoidy, a także kwasy organiczne, wapń, selen, chlorofiliny, glutation, indole, fityniany, tiocyjaniany, izomery kwasu linolowego. Właściwości przeciwutleniające wykazują także produkty przemian (np. brązowienia nieenzymatycznego) powstające w procesach technologicznych.
Szczególnie silnymi antyoksydantami są związki polifenolowe, w tym antocyjany występujące w sporych ilościach w owocach aronii! Oddziaływanie polifenoli na przebieg procesu utleniania może być zupełnie różne. Udowodniono, że związki te mogą redukować i blokować wolne rodniki, a także hamować aktywność enzymów utleniających. Ponadto mogą tworzyć kompleksy z metalami katalizującymi reakcje utleniania oraz zapobiegać reakcjom powodowanym przez pojedynczy aktywny atom tlenu.
Już wiecie, jak wielka bioaktywna moc jest ukryta w cudach natury – w napojach FOSHU!
